Эколог деген кім?
Эколог – планетамыздың денсаулығын бақылайтын сарапшы болып табылады. Ол тірі ағзалардың бір-біріне және қоршаған ортаға әсерін зерттейді, адам өмірінің сапасына тікелей әсер ететін экожүйелердегі топырақтың, судың, ауаның тазалығына қамқорлық жасайды.
Ғалымдар, экожүйені зерттеушілер уақытының көп бөлігін далада өткізеді, ғылыми бақылаулар жасайды, өсімдіктерді, жануарларды және басқа да организмдерді жіктейді, сонымен қатар бақылау процесінде алынған барлық мәліметтерді тіркейді. Сыртқы зерттеулерден кейін экологтар зертханаларда жұмысын жалғастырады, олар жиналған деректерді жүйелейді және өңдейді. Зерттелетін материал негізінде құрастырылған есептер экологиялық саясатты әзірлеу үшін пайдаланылады – ұйымдық, ұлттық және халықаралық деңгейде.
Экологтар тағы немен айналысады?
Экологтар ғылыми-зерттеу жұмыстарымен қатар білім беру қызметімен де айналысады: олар жұртшылыққа аудандық, қалалық, облыстық, жаһандық ауқымдағы экологиялық проблемалар туралы, табиғаттың әртүрлілігі және экожүйені қорғаудың маңыздылығы туралы әңгімелейді. Әдетте экологтар қоршаған ортаны қорғау идеясымен өмір сүретін белсенді адамдар. Егер сіз планетаның тағдырына, аймағыңыздың табиғатына алаңдасаңыз және сіз биология мен география сияқты пәндерді ұнатсаңыз, онда сіз табысты эколог бола аласыз.
Өнеркәсіп пен техниканың дамуымен эколог мамандығы ерекше маңызға ие болды. Бұл саланың мамандары планетамызға қамқорлық жасап, ауа, су, топырақ тазалығын қадағалайды. Адамзаттың өмір сүру сапасы көбіне соларға байланысты.
Экология– тірі ағзалардың қоршаған ортамен әрекеттесуін зерттейтін және олардың өзара әрекеттесу заңдылықтарын анықтауға арналған ғылым. «Экология» терминін XIX ғасырда Эрнст Геккель енгізген. Осы уақытта адамдар антропогендік факторлардың табиғатқа әсерін үлкен қызығушылықпен зерттеп, оларды бағалауға саналы түрде қарай бастады.
Экология саласындағы мамандықтар
Экология саласында көптеген мамандықтар бар: биоэколог, геоэколог, аумақтың инженер-экологы, қалдықтарды басқару саласындағы қызметке жауапты эколог, атмосфералық ауаны немесе су ортасын қорғауға жауапты, газдарды талдау бойынша лаборант және шаң, ландшафт экологы, медициналық эколог, экоаналитик, агроэколог , қалалық эколог, эко уағызшы, есепші эколог. Олардың кейбіреулерін толығырақ қарастырайық.
Биоэколог – өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің жай-күйін талдайды, оларға адам факторларының және қоршаған ортаның ластануының ықтимал зиянын болжайды, жағымсыз әсерлерді азайту шараларын әзірлейді. Бұл маман жануарлар мен өсімдіктердің әртүрлі түрлерінің өзара өмір сүру жағдайларын зерттейді және олардың арасындағы оңтайлы тепе-теңдікті сақтауға әсер етеді.
Урбанист – табиғатқа тигізетін зиянды азайтуды ескере отырып, қала немесе аймақтық дамуды жоспарлайтын дизайнер. Ол ауаны, су ортасын қорғау, қалдықтарды дұрыс басқару бойынша барлық заңнамалық нормаларды ескеруі тиіс. Аймақты жоспарлау кезінде ол қалалық жерлерде жасыл кеңістіктерді жобалайтын ландшафт экологы ретінде де қызмет ете алады.
Ландшафт экологы – қалалық ортадағы жасыл аймақтарды талдайды және жобалайды.
Агроэколог – құзыретіне ауыл шаруашылығы қалдықтарын қайта өңдеу процестерін жоспарлау, сондай-ақ ауыл шаруашылығы алқаптарын қайта өңдеу схемаларын әзірлеу кіретін, оның көмегімен жақын маңдағы аумақтардағы өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің тепе-теңдігі сақталатын ауыл шаруашылығы саласының маманы.
Экоаналитик – әртүрлі салаларда жұмыс істей алады: құрылыста, өнеркәсіпте және т.б. Құрылыста, мысалы, экологиялық талдаушы құрылыс алаңын қоршаған ортаға әсер ету тұрғысынан зерттейді, мәліметтерді талдайды және есептер жасайды.
Урбанист-эколог – аймақтың экологиялық факторларын ескере отырып және экологиялық биотехнологияларға сүйене отырып, қалаларды (аудандарды) жобалайды.
Эколог болып жұмыс істеудің оң және теріс жақтары
Эколог – мамандық маңызды әрі қызықты. Бірақ оның, басқалар сияқты, жақсы және жаман жақтары бар. Әрине, олар іс жүзінде, адам белсенділікке батырылған кезде жақсы анықталады. Соған қарамастан, сіз мамандықтың кейбір ерекшеліктерін алдын ала біліп, содан кейін осы салада жұмыс істеуге дайынсыз ба, жоқ па деген шешім қабылдауға болады.
Артықшылықтары
- Эколог әрқашан табиғатты қорғау саласындағы және қоршаған ортаның жай-күйінен жергілікті деңгейде де, мемлекеттік деңгейде де хабардар. Бұл білім басқалар үшін пайдалы және маңызды және әрине артықшылық.
- Кең көзқарас. Жұмыста эколог әр түрлі қалалар мен елдерге, әртүрлі кәсіпорындарға жиі барады. Бұл сіздің ой-өрісіңізді кеңейтіп, саяхаттауға мүмкіндік береді.
- Үздіксіз оқу және даму. Әлем үнемі өзгеріп отырады және эколог онымен бірге өзгеруі керек. Сондықтан бұл маман география, биология, экономика, құқық және басқа да көптеген ғылым салаларындағы білімін үнемі кеңейтіп отырады.
- Әлеуметтік және іскерлік байланыстар. Эколог көптеген адамдармен және ұйымдармен өзара әрекеттеседі. Байланыстар мен контактілерді кеңейту әрқашан қызықты және пайдалы.
Кемшіліктері
- Экологтар жиі қиын және қолайсыз жағдайларда жұмыс істеуге мәжбүр. Сізге мықты денсаулық, шыдамдылық және табиғатқа шын сүйіспеншілік қажет.
- Қауіпті химиялық заттармен жұмыс.Бұл маманның денсаулығына теріс әсер етуі мүмкін.
- Төмен жалақы.Жұмыс қаншалықты маңызды және қызықты болғанымен, көптеген экологтар жалақы жауапкершілік дәрежесіне және кәсіби деңгейге сәйкес келмейтінін мойындайды.
- Құжаттамамен көп жұмыс.
- Экологиялық құқық бұзушылықтар үшін жауапкершіліктің жоғары дәрежесі.
Экологтар қаншалықты сұранысқа ие?
Атмосфераның, судың және топырақтың ластануы, климаттық мәселелер экологияны зерттеуді өзекті етуде. Жаппай өндіріс көлемінің ұлғаюымен табиғатты қорғау заңнамасының кәсіпорындарға қойылатын талаптары артады. Осыған байланысты эколог мамандығы сұранысқа ие болып, ақы төленетін болады.
